Во 2026 година Audi ќе одбележи голем јубилеј – 50 години од својот најиконичен петцилиндарски мотор, кој стана заштитен знак на брендот со четирите прстени. Приказната почнува во 1976 година, со втората генерација на Audi 100 (C2), кога инженерите барале мотор што ќе понуди повеќе сила и рафинираност од тогашните четирицилиндарци, без гломазноста и тежината на шестцилиндарските агрегати.
Во 70-тите, четирицилиндарските мотори едноставно не беа доволно силни за поголемите и поелегантни модели на Audi. Решението беше генијално едноставно – да се „додаде“ уште еден цилиндар на постоечкиот 4-цилиндар EA 827. Така настанува 2,1-литарски петцилиндарец со околу 136 КС, кој нудеше повеќе моќ и култура на работа, а сепак остануваше компактен и практичен за вградување. Со него почнува едно поглавје кое ќе трае со децении.
Моторот многу брзо покажа дека има огромен потенцијал. Веќе во 1978 година се појавува дизел варијанта од 2,0 литри, а во 1979 година пристигнува и првиот турбо петцилиндарец во Audi 200 5T со околу 170 КС, најавувајќи што следува.
Audi quattro и рали доминацијата
Вистинската експлозија на слава доаѓа во 1980 година, со легендарниот Audi quattro. Петцилиндарскиот мотор со турбо и интеркулер таму испорачува околу 200 КС и се комбинира со постојан quattro погон – сетап кој буквално ја менува историјата на рели спортот.
Со овој мотор, Audi во 1982 година го освојува конструкторскиот наслов во Светскиот рели шампионат, а во 1983 финскиот ас Хану Микола го зема и возачкиот трофеј. Потоа следи уште поекстремната Sport quattro – пократко купе со проширени траги и алуминиумски петцилиндарец со 4 вентили по цилиндар и над 300 КС во хомологациона верзија, додека група B рели спецификациите одат далеку над тоа.
Кулминацијата на митологијата е Pikes Peak, лето 1987 година, кога Валтер Рерл со Sport quattro S1 со речиси 600 КС се искачува по славната брдска патека и уште еднаш покажува што може петцилиндарец во екстремни услови.
Враќање на легендата – модерната ера на 2.5 TFSI
По паузата во 90-тите, петцилиндарецот се враќа во голем стил во 2009 година со Audi TT RS. Првично замислен на база на проект за американскиот пазар, моторот е темелно преработен: добива директно вбризгување, модерен турбополнач и моќ од 340 КС (360 КС во TT RS plus). Овој 2.5 TFSI станува основа за цела генерација RS модели.
Во 2016 година агрегатот е целосно редизајниран:
* добива блок од лесна легура
* се намалува внатрешното триење
* цилиндрите добиваат специјално премачкување
* системот за вентили и полнење е значително усовршен
Резултатот е мотор полесен за околу 26 килограми, со 400 КС и 480 Nm, кој испорачува моќ линеарно и експлозивно, но во исто време и доволно ефикасно за современите еколошки норми.
Денес: RS 3 и петцилиндарецот како икона
Во својата најнова еволуција, 2.5 TFSI денес го придвижува Audi RS 3 со 400 КС и 500 Nm. Забрзувањето од 0 до 100 km/h трае околу 3,8 секунди, а електронските системи ја балансираат бруталната сила со стабилност и употребливост во секојдневно возење.
Она што го прави овој мотор навистина посебен не е само перформансот, туку и звукот. Неговата уникатна шема на палење 1-2-4-5-3, со „неправилен“ ритам, создава звук по кој љубителите на Audi го препознаваат оддалеку – нешто што четирицилиндарците, а понекогаш и шестцилиндарците, тешко можат да го реплицираат.
Секој примерок на овој петцилиндарец денес се склопува рачно во фабриката на Audi во Ѓер, Унгарија, низ 21 работна станица, од страна на специјализиран тим кој се грижи моторот да биде совршен уште пред да го види првиот километар.
Пет цилиндри како дел од ДНК на Audi
Од Audi 100 C2, преку quattro и бесните група B рели машини, до модерните RS 3 и TT RS, петцилиндарскиот мотор стана повеќе од техничко решение – стана дел од идентитетот на Audi.
Во ера кога се зборува за електрификација, строги норми и ограничувања, приказната за 50 години пет цилиндри е потсетник дека понекогаш токму „необичните“ инженерски избори создаваат легендарни мотори кои се паметат.
