Нов систем за „интелигентна контрола на брзина“ веќе се тестира во Америка. Возилото самото ќе ја следи дозволената брзина и нема да ти дозволи да ја надминеш – технологија која сигурно би ја посакувале и македонските патишта, каде брзината е хроничен проблем.
Навиката да се вози „малку побрзо“ е глобална болест – од автопатите во Германија до булеварите во Скопје. Иако повеќето возачи сметаат дека имаат контрола над педалата за гас, бројките велат поинаку.
Во последните години, прекумерната брзина останува водечка причина за сообраќајни несреќи, а Македонија не е исклучок. Доволно е само да се погледне вечерниот сообраќај по градските улици – дел од возачите често ги претвораат во приватни трки.
Америка оди чекор подалеку – автомобилот ќе одлучува колку брзо можеш да возиш
Во американската држава Висконсин, законодавците предлагаат радикално решение за борба со хроничните прекршители: вградување на интелигентни ограничувачи на брзина (Intelligent Speed Assistance – ISA).
Овие уреди ќе ја користат GPS технологијата и локалните сообраќајни податоци за да ја ограничат брзината на автомобилот во согласност со дозволеното ограничување.
Со други зборови – возилото физички нема да може да вози побрзо од дозволеното.
Законот се однесува на возачи кои двапати во пет години се фатени за непромислено возење или возење 30 километри на час над дозволеното.
Таквите возачи би морале да инсталираат уред што ќе го чини околу 1.700 долари, а доколку го отстранат или не го постават – ги очекува затворска казна или парична глоба.
„Паметен“ сообраќај – казна или воспитување?
Целта на овој закон не е само казнување, туку и промена на навиките.
„Сакаме возачите да сфатат зошто го имаат овој уред, и дека безбедноста не е избор, туку обврска“, изјави сенаторот Крис Ларсон, еден од предлагачите на законот.
Сепак, не сите се воодушевени. Дел од критичарите сметаат дека ова е преголема интервенција во слободата на возење, а други предупредуваат дека „секогаш ќе има начин да се измами системот“.
Но, технологијата веќе е тука – и прашање на време е кога вакви ограничувачи ќе станат дел од стандардната опрема, прво во Европа, а потоа и кај нас.
Колку ќе помогне нешто вакво во Македонија?
Македонските патишта, за жал, често се полни со „брзински херои“, особено меѓу младите возачи. Секоја година полицијата фаќа илјадници случаи на возење со двојно поголема брзина од дозволената, а во дел од нив исходот е трагичен.
Интелигентните ограничувачи би можеле да ја променат таа слика – барем за возачите кои не сакаат или не можат да се контролираат.
Со интеграција на GPS системите и националната база на ограничувања, ваквите уреди би можеле да спречат илјадници инциденти годишно.
Иако идејата звучи како научна фантастика, не е далеку од реалност.
Европската Унија веќе планира да воведе Intelligent Speed Assistance систем како обавезен во сите нови автомобили од 2026 година.
